Energiestransitie versnellen en versterken: Een gesprek over de noodzaak, de wil en het organiserend vermogen
Samenwerken en krachten bundelen om de energietransitie te versterken. Toegegeven, het klinkt een beetje als een afgezaagd cliché. Maar zoals met veel clichés: het is waar. Het werkt. Zeker voor bedrijventerreinen en kantoorgebieden blijken samenwerkingen voor ondernemers om hen te ondersteunen in de transitie naar duurzame energie, impactvol. Om dergelijke samenwerkingen tot stand te brengen, is er echter organiserend vermogen nodig. Pas dan worden ambities en plannen succesvol en efficiënt omgezet in resultaat. Teun Bokhoven en Eline Kik zetten zich er al jaren voor in en zijn positief over de inspirerende projecten die nu lopen. Een gesprek over urgentie en kansen.
Bokhoven is onder meer voorzitter van het Duurzaamheidsplatform Gouda (DPG), dat als één van zeventien lokale Green Business Clubs verbonden is aan de landelijke impactorganisatie. Vanuit DPG is hij tevens voorzitter van het eind vorig jaar opgerichte Stichting Servicepunt Energietransitie Bedrijven Midden-Holland. Bokhoven ziet dat steeds meer op bedrijven gerichte initiatieven ruimte krijgt in het proces van energietransitie: “De noodzaak was er natuurlijk al jaren, de wil om iets te doen ook en langzaam is er ook steeds meer oog om goede ideeën, praktische informatie en de juiste mensen te verbinden”.
Eenzelfde conclusie trekt Eline Kik, directeur van Green Business Club (GBC) Nederland, die onder andere in opdracht van het ministerie van BZK tien kantoorgebieden ondersteunt bij versneld energie besparen: een drietrapsraket van 1. lichten uit buiten kantoortijden, 2. kachel en airco lager en 3. routekaarten tot energiebesparingen voor gebouwen opstellen. “Een project dat vanuit het Actienetwerk 15% GasTerug van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) het afgelopen jaar snel resultaat behaalde. Daar zijn we vorig jaar gestart met de eerste vijf gebieden, de opgedane kennis en projectaanpak wordt nu op praktische wijze in vijf gebieden buiten de MRA ingezet.”
Zonnepanelen zonder gedoe
Waar het MKB vorig jaar vaak nog erg terughoudend was bij het nemen van energiemaatregelen, is er in het afgelopen jaar een kentering opgetreden en wordt de urgentie over de gehele breedte meer gevoeld. “Voor ondernemers is het desalniettemin ingewikkeld om de weg te vinden welke maatregelen het best toe te passen in de praktijk. De nieuwe Stichting Servicepunt Energietransitie Bedrijven Midden-Holland is gericht op het begeleiden van het proces bij en naast de ondernemer. We helpen met het zoeken en implementeren van de juiste maatregelen, ondersteunen het proces om bijvoorbeeld zonnepanelen op bedrijfsdaken te plaatsen of begeleiden de stappen om van het aardgas af te komen”, somt Bokhoven op. Het Servicepunt is een initiatief van de duurzaamheidsplatformen (waaronder het bij GBC aangesloten Duurzaamheidsplatform Gouda) van het bedrijfsleven in de regio Midden Holland, samen met de lokale energiecoöperaties.
Concrete aanleiding hiervoor was de opgave die uit de RES Midden Holland bleek om het enorme onbenut dakpotentieel te voorzien van zonnepanelen in de regio. Het besef van het potentieel is er wel, maar ondernemers ervaren het als ‘teveel gedoe’. Hetgeen begrijpelijk is, aldus Bokhoven: “Voordat er panelen liggen, moet er gekeken worden naar de dakconstructie, de aansluiting bij de netbeheerder en zijn er bijvoorbeeld de verschillende belangen en verantwoordelijkheden tussen verhuurder en huurder. Als je het eenmaal hebt doordacht is het een standaard routine, maar niet voor de ondernemers die daar de eerste keer mee te maken krijgen. Het Servicepunt helpt hen om door ‘het gedoe’ heen te komen”. Dat doet het Servicepunt ook voor energiebesparing bij bedrijven en collectieve aanpakken op bedrijventerreinen.
Het is de uitvoerende aanpak, het delen van ervaringen en het aanbieden van expertise die ook het succes vormt bij de Green Business Club aanpak voor versnelde energiebesparing: “Het traject bestaat uit verschillende onderdelen. We starten met een ‘Lichten Uit’-campagne die heel zichtbaar is en snel resultaat kan opleveren, ondertussen starten we met het maken van concrete energiescans van gebouwen die een routekaart voor energiebesparing ontvangen – die ook inzichtelijk zijn voor bedrijven met gelijksoortige panden. En tot slot wordt er gekeken naar het klimaatsysteem in de kantoorpanden: waar kan dit efficiënter worden afgesteld en is het nodig om de verwarming hoog en de temperatuur van de airco zo laag te hebben?”, licht Kik de aanpak kort toe.
Continuïteit van belang na eerste pilots
De tijd is begin 2023 rijp(er) voor het organiserend vermogen zoals de voorbeelden van het Servicepunt en GBC. Je ziet hierin steeds vaker een publiek-private samenwerking: een combinatie van provincie, gemeenten, ondernemersorganisaties en sponsorschappen. “(Regionale) overheden hebben ook allemaal hun belang hierin. Wij rapporteren de voortgang bijvoorbeeld aan de stuurgroep van de Regionale Energie Strategie (RES). De behaalde resultaten bewijzen dat het organiserend vermogen werkt. Dat hebben we nodig om hier nu ook continuïteit aan te geven”, voorziet Bokhoven.
De Green Business Clubs van Kik zijn gebaseerd op eenzelfde systeem van ondersteunen, kennis delen en een nauwe samenwerking tussen de bedrijven en de (lokale) overheden om tot concrete projecten te komen. “De zestien gebieden waar een GBC is opgericht, verschillen veel van elkaar. We werken overal de structuur uit en alle ervaringen en kennis die we ontwikkelen, delen we via bijvoorbeeld onze kennisbank.”
Daarnaast worden er kennissessies gerealiseerd voor bijvoorbeeld facility managers en CSR-managers op specifieke onderwerpen. Het MKB heeft het op een andere wijze lastiger met het vinden van de juiste stappen voor de energietransitie, daar zit geen specifieke manager op dat onderwerp. Een bakker of retailer in een binnenstad die in gehuurde panden zit, heeft weer een andere begeleiding en expertise nodig richting de middelen en maatregelen die er ook voor hen zijn.
Het principe van toegankelijke kennis in combinatie met het faciliteren van verbinding (met de buren en concullega’s aan de slag) en de nodige ondersteuning, zou ook hier helpen in de energietransitie, is de overtuiging van Bokhoven en Kik. Met een organiserend vermogen voor de specifieke vraagstukken van het betreffende gebied en zijn stakeholders. Zo combineren de verantwoordelijkheden van de ondernemers en de (lokale) overheid samen tot meer impact.
Wilt u ook graag samenwerken om uw organisatie en/of gebouw te verduurzamen? Neem contact op met Servicepunt en/of Green Business Club!
